Khủng hoảng tài chính toàn cầu và những khó khăn của kinh tế trong nước đã làm cho hoạt động du học có dấu hiệu chững lại. Nhiều gia đình, thay vì cho con du học nước ngoài đành tính toán lại và lựa chọn giải pháp là các trường quốc tế trong nước. Tuy nhiên, thị trường du học không vì thế mà kém sôi động, bởi việc được đi ra nước ngoài là cả một sự thay đổi mang tính bước ngoặt trong cuộc đời của mỗi bạn trẻ. Anh Lê Bảo Thắng – Giám đốc Công ty Tư vấn Du học OSI Việt Nam đã chia sẻ với Thế Giới Mới về vấn đề này.
PV: Anh đánh giá như thế nào về thị trường du học hiện nay?
Anh Lê Bảo Thắng: Cuối 2007 trở về trước, du học Mỹ là một thị trường hết sức sôi động. Tuy nhiên đến cuối 2007 và đầu 2008, khi kinh tế thế giới rơi vào khủng hoảng, đặc biệt là ở Mỹ đã kéo theo những hệ lụy: kiều hối gửi về nước ít hơn, nhiều gia đình gác lại ý định cho con du học do khó khăn về tài chính.
Tuy nhiên thị trường du học vẫn còn nhiều tiềm năng. Đã và đang có một sự dịch chuyển từ du học Mỹ là chủ yếu chuyển qua Úc, Anh, Singapore, Thụy sĩ và New Zealand…
· Là một quốc gia cởi mở với nhiều cơ chế thông thoáng, vì sao cánh của du học Mỹ đối với du học sinh Việt Nam lại khó khăn trong khi các nước khác lại vô cùng mở?
+ Khủng hoảng kinh tế chỉ là một trong số các nguyên nhân, theo tôi nguyên nhân chính ở đây là sau một thời gian có vẻ như việc cấp visa đi Mỹ rất là dễ dàng, đến quý 2 /2008 Chính phủ Mỹ bắt đầu có một sự thống kê tình trạng du học sinh đến Mỹ. Thực tế là có một số không ít các em không đủ trình độ ngoại ngữ bắt đầu gặp khó khăn trong việc học, số khác không học nổi do khó hòa nhập và thích ứng kịp với cuộc sống xa gia đình và “sốc” văn hóa. Và điều này đã làm nẩy sinh những hệ lụy cho xã hội Mỹ. Một số em bỏ học và tụ tập lêu lổng, ăn chơi. Trong khi phụ huynh ở nhà thì không biết, cứ gửi tiền đều đều qua. Khi các em không đến trường, tất nhiên nhà trường phải làm việc với Sở Di trú về tình trạng visa của các em. Các em trở thành những công dân không hợp pháp và tìm cách này hay cách khác để được ở lại. Đó là những điểm đen.
Từ quý 2 /2008, Chính phủ Mỹ bắt đầu siết lại việc tiếp nhận di học sinh đến Mỹ. Điều luật 214b của Luật Di trú được áp dụng triệt để. Thị trường đảo ngược hoàn toàn, do đó cơ hội để được cấp visa vào Mỹ là cực kỳ khó khăn. Điều 214b Luật Di trú của Mỹ quy định bất kỳ một đương đơn nào xin vào Mỹ với bất kỳ mục đích nào đều được xem là có ý định ở lại Mỹ. Do đó, quá trình phỏng vấn visa vào Mỹ thường mang nặng tính cảm tính. Tại thời điểm phỏng vấn, anh phải chứng minh được anh không có mục đích di dân thì anh mới được cấp Visa, tất nhiên là kèm theo các điều kiện căn bản về học tập, tài chánh. Người phỏng vấn có thể dùng quyền cảm tính của mình cho rằng em này đi có thể đến Mỹ mà không trở về. Vì vậy để được du học Mỹ đôi khi còn phụ thuộc một phần vào yếu tố may rủi.
· Là một người có nhiều kinh nghiệm tổ chức du học, anh có thể cho biết trong số các quốc gia phát triển, nước nào có nền giáo dục phù hợp với nền kinh tế mới nổi của VN để giúp cho việc cải thiện chất lượng nguồn nhân lực?
+ Trong số những hồ sơ mà chúng tôi tư vấn, có vẻ như có một sự phân hóa: Học sinh các tỉnh khu vực phía Bắc và miền Trung thường chọn du học Anh hoặc Úc, trong khi đó, khu vực miền Nam thì đa số chọn Mỹ. Các quốc gia khác như Singapore, New zealand, Thụy sĩ… cũng được lựa chọn.
Việc lựa chọn quốc gia gia nào để du học còn tùy thuộc vào ngành học của các em. Ví dụ nếu bạn chọn ngành Quản trị khách sạn và Du lịch thì Thụy Sĩ là cái cái nôi của ngành này. Học các ngành liên quan đến Kinh tế và Quản trị kinh doanh, Công nghệ thông tin thì nên đến Mỹ. Nếu bạn học ngành Tài chính ngân hàng và Ngoại giao thì Anh là sự lựa chọn khôn ngoan. Các sinh viên đến Úc phần nhiều có mục đích được định cư theo chương trình học nghề của Chính phủ dành cho các ngành mà nước này đang thiếu hụt nguồn nhân lực. Một số quốc gia khác có nền giáo dục tốt như Singapore, New Zealand cũng có nhiều ngành học phù hợp và mức học phí dễ chịu. Tuy nhiên theo thống kê của chúng tôi, thị trường Mỹ có nhiều hấp lực hơn, chiếm 70% thị phần, kế đến là Úc.
Hầu hết các em học sinh hiện nay khi đi du học thường bị thiếu hoặc nhiễu thông tin. Anh có thể chia sẽ làm thế nào để người học có được thông tin đầy đủ và chính xác nhất?
- Hiện nay cả nước nói chung và TP.HCM nói riêng các công ty tư vấn du học được thành lập khá nhiều. Tuy nhiên, không phải đơn vị tư vấn du học nào cũng đưa ra cho khách hàng những cam kết và một sự bảo đảm về chất lượng các dịch vụ. Một số công ty tư vấn du học đã cung cấp những thông tin thiếu rõ ràng và minh bạch nhằm mục đích đạt được lợi nhuận trước mắt.
Người đi du học bây giờ không khó để có thể tìm kiếm thông tin. Các em có thể vào internet hoặc thông qua báo chí để lấy thông tin. Tuy nhiên, thông tin trên internet và một số cơ quan truyền thông chỉ đủ một phần và thường mang tính chất quảng cáo nhiều hơn. Mà đã là quảng cáo thì luôn luôn đưa đến những lời lẽ tốt đẹp.
Tại OSI Việt Nam, chúng tôi luôn cam kết về những chương trình tư vấn minh bạch và chuyên nghiệp. Chúng tôi không phải là cơ quan cấp visa, vì thế, chúng tôi không thể nói với bạn rằng: “chúng tôi đảm bảo 100% hồ sơ của bạn sẽ được cấp visa” dù đối với bất kỳ trường hợp nào được gọi là “khó” hay “dễ”. Tại OSI Việt Nam, bạn được tư vấn thấu đáo mọi thuận lợi và khó khăn cho mỗi hoàn cảnh, tình huống. Vì thế, bạn biết được rằng mình sẽ “được gì” và “có thể mất gì” khi tiến hành kế hoạch tương lai của mình. Là một công ty chuyên nghiệp trong lĩnh vực Du học - Du lịch – Di trú.. chúng tôi biết phải làm thế nào để hồ sơ của bạn đạt được hiệu quả cao nhất.
Anh có thể cho biết cụ thể hơn yếu tố minh bạch và chuyên nghiệp mà OSI theo đuổi như một phương châm hành động?
+ Chúng tôi tư vấn để các phụ huynh và học sinh có được những thông tin cần thiết, chính xác nhất về những gì mà họ muốn biết và chưa biết. Thông tin ở đây bao gồm cả những thuận lợi và bất lợi. Không chỉ cung cấp thông tin, mà còn hơn thế nữa, chúng tôi đưa ra các giải pháp giúp khách hàng có được sự lựa chọn kế hoạch tốt, không chỉ trong hiện tại mà cả trong tương lai. Ví dụ có học sinh hỏi, em nghe nói bên Úc đi học nghề nấu bếp thì sau đó được ở lại, vậy thì cho em đi học nghề này đi. Chúng tôi đưa ra lời khuyên cho các bạn rằng, bạn có nghĩ được sau 3 hay 4 năm học xong cái nghề đó, liệu nó còn thu hút bạn nữa hay không, khi thị trường đã bị bão hòa? Do vậy bạn cần có phải có cái nhìn dài hơi và có chiều sâu. Tại sao bạn không nghĩ về công việc hiện tại mà ba mẹ bạn đang làm hoặc cái nghề mà bạn cảm thấy tự tin và yêu thích khi trở về nước? Một số bạn trẻ khác mong muốn thì nhiều nhưng năng lực bản thân và khả năng tài chính có hạn, cho nên bắt buộc chúng tôi phải đưa ra các khuyến cáo. Không ít trường hợp bị đứt gánh giữa chừng vì tư duy “cứ học một năm rồi tính tiếp”.
· Có một số khách hàng nói rằng họ không cần biết các anh thu bao nhiêu tiền, họ cần một sự đảm bảo. Anh có đảm bảo cho họ 100% được đi du học hay không?
+ Câu trả lời ngay tức khắc mà không cần phải suy nghĩ đó là KHÔNG. Chúng tôi không phải là nơi cấp Visa. Nhưng chúng tôi có thể trả lời hồ sơ của anh, chị có khả năng được chấp nhận hay không. Chúng tôi không bao giờ lợi dụng nhu cầu quá cao để đánh lừa người đi du học. Các cơ quan ngoại giao nước ngoài cũng không bao giờ có chuyện chung chi ăn tiền. Do đó chúng tôi cần phải minh bạch hóa các thủ tục và minh bạch các vấn đề liên quan đến tài chính. Chỉ có minh bạch mới là cơ sở tạo cho khách hàng niềm tin.
· Còn tính chuyên nghiệp thì sao, thưa anh?
+ Tính chuyên nghiệp là chúng tôi cung cấp thông tin một lần, không để khách hàng phải đi lại nhiều và giải thích cặn kẽ một lần để khách hàng không phải thắc mắc nhiều. Thời gian của khách hàng luôn hạn hẹp, do đó chúng tôi quan niệm phải làm thế nào để rút ngắn khoảng cách về thời gian cho khách hàng và chuyển hẳn sự lo lắng của khách hàng đến công ty giải quyết. Tính chuyên nghiệp còn được thể hiện ở một đội ngũ nhân viên có năng lực, nhiệt tình và tâm huyết. Chúng tôi luôn huấn luyện cho đội ngũ cán bộ nhân viên khả năng khích lệ, truyền lửa và đưa đến cho các em học sinh sự tự tin. Khi có lịch hẹn phỏng vấn của sứ quán, chúng tôi luôn cử nhân viên túc trực để “động viên các em khi đi vào và chia sẻ với các em khi đi ra”. Hướng dẫn và hỗ trợ các em trong suốt quá trình học tập tại nước ngoài cũng là công việc thường xuyên của chúng tôi. Và cũng qua hoạt động này, khoảng cách giữa các em du học sinh, phụ huynh với công ty được rút ngắn lại và xem nhau như là những người thân. Đó là một trong rất nhiều công việc nối dài mà công ty luôn cam kết.
· Có một xu hướng hiện nay đó là các quốc gia phát triển bắt đầu chú trọng xuất khẩu giáo dục thông qua các chương trình du học tại chỗ. Với tư cách là nhà quản lý hoạt động tư vấn du học chuyên nghiệp, anh hình dung tương lai của hoạt động này sẽ như thế nào?
+ Sẽ không ảnh hưởng lớn. Bởi vì học ở VN cũng rất tốt, tuy nhiên, hạn chế là các bạn sẽ không có được cơ hội được giao lưu văn hóa. Những người có nhu cầu xuất ngoại còn vì nhiều lý do khác nhau. Về cơ bản, tâm lý học ở nước ngoài vẫn lợi thế hơn về chất lượng và môi trường học thuật để rèn luyện khả năng Anh ngữ, kinh nghiệm làm việc và kinh nghiệm sống đa văn hóa. Điều quan trọng, việc đi ra thì sự thay đổi sẽ tốt hơn với một tầm nhìn khác hẳn. Cơ hội được tiếp nhận những tinh hoa của tri thức và văn hóa quốc tế cũng tốt hơn.
. Lời khuyên của anh dành cho các bạn trẻ?
+ Việc các em được đi du học là mở ra một cơ 
hội thay đổi bước ngoặt trong cuộc đời của các em. Đừng bao giờ có thay đổi gì cho đến khi được cấp Visa. Đó là điều mà chúng tôi mong các bạn trẻ hết sức lưu ý. Ngoài ra, các bạn cần có một định hướng nghề nghiệp đúng đắn và phù hợp với năng lực bản thân cũng như điều kiện kinh tế của gia đình. Khả năng ngoại ngữ, tự lập và tự học cũng hết sức quan trọng.
Theo thống kê của chúng tôi, có khoảng 50% học sinh đi du học ở lại vì nhiều lý do (định cư, hôn nhân, học lên cao hơn, có được cơ hội nghề nghiệp tốt hơn…) nhưng phần lớn các bạn quay về đều rất thành công ở Việt Nam. Và chúng tôi khuyên các bạn hãy quay về vì Việt Nam không chỉ là quê hương mà còn là mảnh đất màu mỡ để các bạn thi thố tài năng và cơ hội để được khẳng định.
Xin cảm ơn anh về cộc trao đổi thú vị này.
Trà Nguyễn thực hiện
